Historia


 Steinerowie, od których zaczyna się historia powstawania budynku, przybyli do Łodzi z Chemnitz w 1829 r. W 1834 r. wynajmują od Tytusa Kopischa dom, przy ul. Emilli ( obecnie ul. Tymienieckiego ),      gdzie otwierają ręczną drukarnię perkalów. Działają pod nazwą „ Firma Carl Steinert”.

 Po 4 latach w 1848 r. firma wygenerowała dochód. Odkupiła od Tytusa Kopischa, za 720 zł część tzw. „posiadła bielnikowego’’ – plac o powierzchni 2 morgów ( posesja 621). Zakupiona parcela, miała    idealne położenie pomiędzy ul. Piotrkowską, a kanałem odpływowym - istotnym w procesie produkcyjnym w farbiarni i drukarni.

 Z chwilą pojawienia się pierwszej maszyny drukarskiej, zwanej "Perrotine", Karol Bogumił (Gottlieb) Steinert sprowadza taką maszynę do Łodzi i instaluje ją, przy użyciu ruchu ręcznego. Dla takiej maszyny, musiało powstać odpowiednie pomieszczenie przy Piotrkowskiej 276.

Steinertowie podejmują się budowy budynku – warsztatu na zakupionej działce. Przewidzieli w nim, część mieszkalną dla rodziny ( podobnie jak w innych powstających w tym okresie domach tkacza). Powstaje obszerny parterowy dom mieszkalny, z facjatką w stylu klasycystycznym, przypominający dworek ziemski. Dom mieszkalny z warsztatem (drukarnia perkali) powstaje pod nadzorem arch. Ludwika Bethiera. ,,Dom miał dach kryty podwójną karpiówką i 24 okna z których 10 wychodziło na Piotrkowską’’.


Po wycofaniu się ojca z interesu w 1840, Karol Bogumił Gottlieb Steinert, w wieku 32 lat przejmuje firmę i przystępuje do jej rozbudowy.

Karol ma dziesięcioro dzieci, ojciec Karola w wieku lat 60 zostaje wdowcem i ponownie się żeni. Syn, spłaca ojca który nabywa nieruchomość, przy Piotrkowskiej 158 i przeprowadza się wraz z małżonką, do parterowego drewnianego domu.

 W 1843r. po uporządkowaniu spraw rodzinnych, zostaje dokupiony następny plac, o powierzchni - 217 prętów. (w 1840r dokupiono 4 morgi i 80 prętów). Łącznie posiadłość ma 6 morgów i 297 prętów powierzchni. Na dokupionej parcel,i powstaje murowany dom, usytułowany kalenicowo z główną elewacją w kierunku ul Piotrkowskiej. ,, Dom nakryty wysokim dwu spadowym dachem naczółkowym. Fasada symetryczna z 6 dużymi oknami i drzwiami na, na osi ponad którymi w połaci dachu była niewielka lukarna ‘’

Aby zrobić więcej miejsca dla rodziny, Karol Bogumił Gottieb przeniósł tu drukarnię tkanin. Obok, w podwórzu wzniósł dwa fabryczne domy drewniane, oraz murowaną farbiarnię o dwóch izbach, której uruchomienie umożliwił przepływający przez posesję Jasień. W 1856 w głębi posesji, powstaje murowana piętrowa drukarnia perkalu. Sprowadzona zostaje parowa wahadłowa maszyna o mocy 12 KM.

W 1864r. po 25 latach samodzielnego prowadzenia zakładu, umiera Karol Bogumił Steinert, a przedsiębiorstwo przejmuje jego syn - Adolf Konrad, chodź nominalny zarząd sprawowała jego matka Paulina Steinert. Dopiero po ukończeniu wyższej Szkoły Technicznej w Chemintz, na wydziale włókiennictwa, Adolf Konrad wraca do Łodzi i czynnie podejmuje pracę w fabryce.

Wdowa po Karolu Bogumile Gottie - Paulina zamieszkuje dom wybudowany jako pierwszy, a Adolf z żoną i dziećmi przenoszą się do sąsiedniego budynku, mieszczącego wcześniej drukarnię.

Po zakończeniu się kryzysu bawełnianego, Adolf Konrad wznawia działalność organizując „Rzemieślniczą Produkcję Nakładczą  Tkanin Bawełnianych”. W 1880 roku ze względu na konkurencję Moskwy, fabrykacja perkalu stała się nieopłacalna. Adolf Steinert podjął decyzję, o przebranżowieniu i przerzucił się na wyrabianie tkanin bawełnianych ,,drapanych” m.in: flaneli, bojek i bukskinu (,,fabryka barchanów’’).

1886r sytuacja finansowa fabryki ustabilizowała się, przeprowadzono podział majątku i Adolf Konrad Steinert przejął fabrykę, na wyłączną własność. Utworzył spółkę rodzinną i powołał nowy zarząd do którego wprowadził najstarszych synów: Karola i Ryszarda. Wybudował parterowy, murowany budynek tkalni o konstrukcji szedowej „wyposażony w sto mechanicznych krosien”, zainstalował dwa nowe kotły i maszynę parową o większej mocy. Zmodernizował drukarnię i wykańczalnię.

W 1888r na terenie fabryki uruchomiono jedną z pierwszych w mieście - elektrownię fabryczną, która poruszała maszyny włókiennicze, oraz oświetlała hale produkcyjne. W 1890r powiększając firmę, Adolf rozbudował drukarnię, wybudował drugą tkalnię, nową drapalnię i 3 piętrową przędzalnię o pojemności 5 tysięcy wrzecion z własną kotłownią i maszynownią. W 1894r od południowej strony „dworku Steinerta” powstaje portiernia, wg proj. Leona Lubotynowicza. Według jego planów, buduje się nową trzykondygnacyjną przędzalnię, na 8 tyś. wrzecion cienkoprzędnych i 5 zespołów odpadkowych.

W 1896r rodzina Steinertów, postawiła pierwszy pałac przy ul. Piotrkowskiej 272 wg. projektu Franciszka Chełmińskiego. Rok 1898 w fabryce przynosi duże zmiany. Na parceli przy ul. Piotrkowskiej 276 wyburzono stare magazyny. Przy południowej granicy działki i wzdłuż niej wybudowano nowy, trzypiętrowy magazyn według projektu Piotra Brukalskiego. W 1899r rozbudowie ulega „dworek Steinerta” – dobudowana zostaje piętrowa oficyna.

1903r Adolf Konrad przekazuje zakład swoim synom, dając swym następcom „wolną rękę”.

Fabryka dysponuje własną bocznicą kolejową, a także własnym placem przeładunkowym na dworcu Łódź Fabryczna.

Krwawo stłumiona rewolucja robotnicza w Łodzi w latach 1905-1907, zmusiła fabrykantów do rozwoju polskiego szkolnictwa. W 1907r rodzina Steinertów jako jedna z pierwszych, utworzyła przy swojej fabryce szkołę elementarną, dla ok. 200 dzieci.

W 1912r fabryka obejmowała:
  • przędzalnię bawełny, cienką i odpadkową o liczbie 20.000 wrzecion,
  • tkalnię liczącą 5.000 krosien mechanicznych,
  • drukarnię z 5 maszynami drukarskimi,
  • bielnik, farbiarnię, wykończalnię i merceryzację,
  • warsztaty reparacyjne oraz warsztat mechaniczny,
  • trzy maszyny parowe o łącznej mocy 1000 KM, 10 kotłów parowych o powierzchni 6000m2 oraz 11 elektromotorów o sile 600 KM.

            W 1914 r zawiązano spółkę, pod nazwą „Towarzystwo Akcyjne Karol Steinert”, w 1930r następuje zmiana nazwy na: „Przemysł Włókienniczy Karol Steinert” Spółka Akcyjna. Na parceli przy ul. Piotrkowskiej, należącej do rodziny Steinertów w 1915 roku znajdowały się: dwukondygnacyjna kamienica Adolfa Steinerta, pałac Karola i Emila, dawna parterowa drukarnia, „dworek Steinerta”, dawna farbiarnia, piętrowa oficyna przy „dworku”, drewniana weranda, brama i portiernia, trójkondygnacyjny magazyn (wzdłuż południowej granicy działki), parterowe budynki gospodarcze, skład towarów, stolarnia, farbiarnia z krytym szkłem korytarzem między budynkami drukarni i farbiarni, kompleks drukarni obejmujący parterową szedową drukarnię, kotłownię, trójkondygnacyjne i parterowe farbiarnie, skład drewna, trójkondygnacyjny budynek drukarni, stawy, kompleks przędzalni: czterokondygnacyjna przędzalnia z wieżą i klatką schodową, kotłownia, maszynownia, ślusarnia, budynek akumulatorów, łaźnia dla robotników, kompleks tkalni obejmujący: stare parterowe tkalnie szedowe, maszynownię, ślusarnię, skład drewna, nową tkalnię szedową, czterokondygnacyjną snowalnię.

Po wybuchu II Wojny Światowej właściciele fabryki podpisali Volkslistę II kategorii i fabrykę przebranżowiono na produkcję zbrojeniową pod nazwą „Steinert Metallwerke Gmbtt”. Pod koniec wojny, w styczniu 1945 roku rodzina Steinertów opuszcza Łódź. Zakład zostaje upaństwowiony i zmienia nazwy na:
  • „Przemysł Włókienniczy Karol Steinert Spółka Akcyjna Pod Zarządem Państwowym”
  • „Państwowe Zakłady Przemysłu Bawełnianego nr 11 w Łodzi”
  • „Zakłady Przemysłu Bawełnianego im. Róży Luksemburg w Łodzi”
  • Od 1950r mieścił się tu Instytut Architektury Tekstyliów

W 1960r Fabrykę włączono do Centralnego Labolatorium Przemysłu Bawełnianego – jako Zakład Doświadczalny. W 1990 roku znajduje się tu Centralny Ośrodek Badawczo – Rozwojowy Przemysłu Bawełnianego, potem budynki zaczynają funkcjonować jako: hurtownie, magazyny, punkty gastronomiczne i prywatne firmy.

Współcześnie, część pozostałych pofabrycznych budynków funkcjonuje jako Centrum Biznesowe Topaz – wynajem powierzchni biurowych i usługowych.